سینما انقلاب، هزار راه نرفته در شمارۀ جدید ماهنامۀ سروش

 در سرویس فرهنگ این شماره از سروش به "در انتظار جغد مینروای ایرانی" پرداخته شده است. "راه اداره فرهنگ ما به کدام سو می‌رود؟"، "چگونه تاریخ به کار فردای ما می‌آید؟"، "قرن جدید ایرانی در سیمای ادب فارسی"، "آینده دین و دین‌داری در ایران"، و "دورنمای هنری تصویر ایران در قرن جدید" نیز از دیگر عناوین این بخش هستند.

در جشنوارۀ فجر سرویس هنر این شماره از سروش به "سینما در کمای اکران"، "از «لب خط» تا «شیشلیک!»"، "رقابت در قرنطینه"، "فیلم‌های جشنواره با توجه به فضای جامعه دچار تحول می‌شوند"، "کدام سینما؟ کدام انقلاب؟"، فرم و محتوا، دو عنصر کلیدی هنر متعهد"، "انقلاب، پنجره‌ای به امید"، "خروش هنر هفتم"، گگاندی، حرکت در لایه‌های سطحی تاریخ" و "جشنواره‌ها محل تلاقی هنر و رسانه" نیز از دیگر عناوین این بخش هستند.

در سرمقالۀ این شماره دکتر سعید کرمی، مدیرعامل انتشارات سروش و سردبیر ماهنامۀ سروش "روش‌شناسی حکمرانی در اندیشه امام خمینی^(ره)" را مطرح و عنوان کرد:

روش‌شناسی حکمرانی در اندیشه امام خمینی^(ره) روش معیار مهم دست یافتن به اندیشه و به کارگیری آن در عرصه اجرا و عمل است. دانش و معرفت بدون روش منسجم و منظم شکل نمی‌گیرد. در عالم اندیشه برای ساخت یک اندیشه ضرورت شناسایی مواد اولیه و نحوه ارتباط و تعریف آنها با یکدیگر اهمیت دارد تا بتوان به ترکیبی متوازن رسید. فقدان روش چه در استفاده از مقدمات و چه در تحلیل و ترکیب آنها به چالش در اندیشه و بحران در اجرا می‌انجامد. از منظر معرفت‌شناختی رتبه روش‌شناسی یک مرتبه بالاتر از خود موضوع است. روش‌شناسی به مطالعه روش‌های علوم مقایسه و یافتن محدودیت‌ها و نقاط قوت و ضعف آنها می‌پردازد. در روش‌شناسی گفتگو بر آن است که چگونه و با چه روش و یا روش‌هایی می‌توان به گونه‌ای منطقی با کاربرد استدلال و ساخت آن‌ها و ترکیب آنها و مفروضات و مواد تشکیل‌دهنده آنها روبرو شد. امام خمینی^(ره) علاوه بر شأن تأسیسی و معماری انقلاب به عنوان یک اندیشمند و مجتهد، به روش و روش تحقیق توجه ویژه داشته است. او در حوزه روش به دو دانش منطق و اصول فقه توجه خاص داشته است. امام خمینی^(ره) بر خلاف آخوند خراسانی در مبحث احکام چهارگانه مطرح در فقه و حقوق عناوین حکم اقتضائی، حکم انشایی، حکم فقهی و حکم تنجیزی معتقد است که تمام احکام در مرحله فعلیت برای توانا و ناتوان یکسان است و بین قادر و ناتوان در جامعه و کلی بودن حکم تفاوتی نیست. نظر امام^(ره) این است که قدرت و صلاحیت شرط اصلی تنجیز است و این در حالی است که اکثر فقها شرط قدرت را برای فعلیت حکم قبول دارند. اندیشه حکمرانی امام خمینی^(ره) به مثابه یک معرفت مبتنی بر روش‌شناسی کلی در نگاه اسلام است. از این رو روش‌شناسی امام^(ره) تکثرگرا و چند روشی است. روش‌شناسی راهنمای ما قبل تجربه است که پژوهش‌ها را برنامه‌ریزی می‌کند. بعد از معرفت‌شناسی و فلسفه علم روش‌شناسی قرار دارد. روش‌شناسی نقش مهمی در بیان و شکل‌گیری ایده‌ها و اندیشه‌های اندیشمندان در حوزه‌های معرفتی و علمی دارد. روش‌شناسی در چند ساحت مورد توجه است. سطح یک، بیان رویدادها و وقایع و حوادث و شرح آنها که غالباً توصیفی است. سطح دو، تحلیل و بررسی رویدادها و تجزیه آنها به علل و عوامل گوناگون یا اجزای متشکله آنها. سطح سوم، تبیین و ریشه‌یابی و رسیدن به عمق و محتوای یک معرفت یا مسئله و درک قوانین حاکم بر آن معرفت مسئله و دانش است. سطح چهارم، نظریه‌پردازی که معمولاً دارای ابعاد هنجاری است و می‌تواند با پیش‌بینی نیز همراه باشد. سطح آخر اینکه تبیین و بررسی روش‌ها یا شیوه‌ها و سیر و سلوک تحقیق و یا اندیشه‌ورزی است. منابع کلی شناخت به چهار دسته اصلی دل و شهود، عقل، حس یا تجربه و وحی و شرع تقسیم شده‌اند. در نگرش حکمرانی امام خمینی^(ره) وحی و فطرت عقل و احساس انسان به عنوان منابع شناخت مطرح هستند. در نظر امام^(ره) ادراک عقلی مقدمه شهود قلبی است. عقل به مثابه پا برای رسیدن است و اسلام برای حفظ و حمایت از مصالح بشر آمده است و هرگونه تجاوز به حریم مصالح اسلامی انسان از منظر امام^(ره) مردود است. از دیدگاه حکمرانی امام^(ره) بخشی از فرآیند معرفتی ارتباط متقابل و مکمل عقل و وحی پس از عصر نبوت و امامت، اجتهاد یا تفقه در دین است، که به تعبیر ایشان از پنجاه و چند کتاب فقه هفت یا هشت کتاب مربوط به عبادات است و باقی آن مربوط به سیاسیات و اجتماعیات است. از دیدگاه امام^(ره) روش مرتبط با ادراک داده‌های وحیانی کلام و فقه است. ابزار کلام استدلال جدل و مناظره است و ابزار فقه استنباط و اجتهاد است. به همین مبناست که می‌فرمایند این مسئله نباید فراموش شود که به هیچ وجه از ارکان محکم فقه و اصول رایج در حوزه‌ها نباید تخطی شود و از محاسن روش‌های جدید و علوم مورد احتیاج حوزه‌های اسلامی باید استفاده شود. امام خمینی^(ره) با تکیه بر مبانی اصولی خویش قائل به چند بعدی و چند مرحله‌ای بودن شناخت است و برای هریک از شناخت‌های حسی و عقلی شهودی و وحیانی جایگاه متناسب قائل است. از نظر وی هیچ کدام از این منابع فی‌نفسه هدف نیستند، بلکه همه آنها ابزاری برای کمال و سعادت انسان هستند. ترتب مراحل معرفتی از نظر امام^(ره) چنین است: یک مرحله حسی و تجربی، دو مرحله عقلی و استدلالی، سه مرحله کشفی و شهودی، چهار مرحله وحیانی.‌ در حکمرانی امام خمینی^(ره) از هر چهار مرحله استفاده شده است. از همین رو روش ایشان تکثرگرا است و به همین دلیل است که او انقلاب اسلامی را از همه انقلاب‌ها جدا می‌داند، هم در پیدایش و هم در کیفیت مبارزه و هم در انگیزه انقلاب و قیام، برای شناخت روش امام^(ره) در حوزه نظر و عمل ادراک روشهای اصولی و جدلی اجتهادی و عرفانی امام^(ره) ضروری است‌.

علاقه‌مندان برای تهیه این شمارۀ مجلۀ سروش می‌توانند به باجه‌های مطبوعاتی سراسر کشور مراجعه کرده یا از طریق فروشگاه با شمارۀ 88310610 و یا فروشگاه اینترنتی با شمارۀ 66415401 تماس حاصل نمایند. همچنین از طریق پیام‌رسان واتس‌اپ انتشارات سروش به شماره 09921605119 و یا با مراجعه به سایت سروش www.soroushpub.com، برای تهیه مجله اقدام نمایند.

نسخۀ الکترونیک این مجله نیز از طریق نرم‌افزارهای کتابخوان قابل تهیه است.