طومار، نسخه‌های دست‌نویسی را گویند که به نقّالی، و با بهره‌گیری از افسانه‌های مندرج در کتاب‌ها یا برگرفته از سینۀ مردم صاحب تجربه، خوانده می‌شده و خوانده می‌شود. از منابع اصلی نقّالان و طومارنویسان شاهنامۀ فردوسی است که سرشار از داستان‌ها و تصویرهای حماسی و روایی مناسب با نقّالی است. در کتاب حاضر سعی بر شناخت اساطیر ایران بر اساس طومار نقالان بوده است. بخش اول کتاب شامل چند داستان از اساطیر ایرانی است: ایران زریر، اسفندیار، گرشاسب، جمشید، بیژن و منیژه، و حکایت مرگ رستم.
هر یک از داستان‌ها را می‌توان همچون حکایتی که نقّالان نقل می‌کنند خواند و لذّت و بهره برد. در بخش دوم (پیوست) کتاب داستان‌هایی از شاهنامه برگزیده و روایت و تحلیل شده است. کیومرث و آرش و سیاوش از آن جمله‌اند. ادعای جابر عناصری در این کتاب این است که طومارها فقط اقتباس داستان کاتبان سخنور نیست و اغلب نقّالان وقایع روزگار خود را نیز به هستۀ اصلی داستان‌های مکتوب می‌افزودند و از این‌رو، طومارها آینۀ عصر نقالانِ آن طومارها نیز هستند.