فلسفۀ تاریخ را به دو معنا می توانیم در نظر بگیریم: اوّل به معنای عام کلمه یعنی تصوّری که اقوام مختلف در مکان ها و زمان های متفاوت از سرنوشت و گذر حوادثی که بر آن ها رخ می داده داشته اند؛ فلسفۀ تاریخ به این معنا هم قدمت دارد ، هم عمومیت. دوم به معنای اخصّ کلمه یعنی نظریه هایی که در عصر جدید - احتمالاً از قرن هفدهم میلادی به بعد- دربارۀ تاریخ مکتوب بیان شده است. فلسفۀ تاریخ به این معنا نه قدمت دارد و نه عمومیت و خاص فرهنگ های عصر جدید است و البته در اواخر قرن بیستم میلادی و در مرحله ای که به آن پسانوگرایی گفته می شود از اهمیّت آن به مراتب کاسته شده است. کتاب حاضر که در دو بخش تألیف شده و هر بخش به یکی از دو معنای فلسفۀ تاریخ می پردازد، حاصل سال ها تدریس درس فلسفۀ تاریخ توسط مؤلف در دانشگاه هاست.